Het kerkhof

Het oudste deel van de kerk (de toren) dateert van de tweede helft van de 13e eeuw. De kerk is traditioneel het centrum van de religieuze gemeenschap, het gebouw van God. Vooral het altaar was het centrum van de geloofsbeleving. Het was dan ook belangrijk om dicht bij het altaar begraven te worden. Wie bovendien na de dood uit het vagevuur gered wilde worden, moest ervoor zorgen dat mensen voor je bleven bidden en je dus konden herdenken. Dus moest op of bij het graf vermeld staan wie daar lag. In veel kerken is de vloer dan ook bezaaid met grafstenen met namen erop. De kerken werden echter snel te klein en stonken vaak verschrikkelijk naar lijken. Voor arme mensen was er meestal sowieso geen plaats. Eind 18e eeuw werd het begraven in de kerk verboden.

 

De eerste concrete aanwijzingen voor een kerkhof rond de kerk van Meerbeek vinden we ook aan het einde van de 18e eeuw. Dit betekent niet dat het kerkhof vol met zerken stond, zoals nu. Op oude postkaarten uit de jaren 1920 en 1930 is slechts een enkel kruis te zien. De meeste graftekens en grafmonumenten dateren dus van na de tweede wereldoorlog. Hier en daar zie je een grafsteen van vroegere tijden, geplaatst tegen of zelfs in de muur van de kerk.

 

Opvallend aan de begraafplaats is de mengeling van rangen en standen van de overledenen. In grote begraafplaatsen zijn er aparte gebieden voor rijken of hooggeplaatste mensen, in Meerbeek niet.

 

Wat ook opvalt is de grote variatie aan monumenten: soms een eenvoudig kruis, vaak een horizontale dekplaat met een verticale zerk erachter. Je vindt er hardsteen, natuursteen, mozaïeken of graniet. Je vindt er beelden, bordjes en soms een buxus (die steeds groter wordt). En je vindt er de monumenten voor de oud-strijders aan de ingang.

 

De variatie aan monumenten inspireerde mij om aan een fotoproject te beginnen. Toen er sprake van was dat de monumenten zouden verdwijnen, wilde ik vastleggen welke indruk dit kerkhof op mij als bezoeker geeft, ook al heb ik er geen verwanten of vrienden liggen.

Het kerkhof in november 2012.