Rouw kan zich op vele manieren uiten. Soms gaat het om een gevoel van een gemis, en berusten we ons vrij snel in dit gemis. Maar vaak zijn we vooral verdrietig. Dat verdriet verdwijnt niet zomaar, dat kan de rest van je leven duren of je leven zelfs bepalen. In veel culturen zijn er rouwrituelen, over welke kleding je aan moet trekken, welke feestelijkheden je moet verwijden, of wanneer je bij elkaar moet komen om de overledene te gedenken. Zo'n rouwperiode is beperkt, en er werd vaak verwacht dat de rouwende daarna zou overgaan tot de orde van de dag. We weten nu dat dit niet zo simpel is, dat er geen tijd staat op rouw. Ook is het maar de vraag of rouw in bepaalde fasen verloopt.

Vaak hebben rouwenden behoefte aan een plek die hen aan de overledene doen denken. Een grafmonument is bij uitstek zo'n plek. Nabestaanden bezoeken zo'n plek dagelijks, wekelijks, jaarlijks, of wanneer ze kunnen. Ze staan dan even stil om te herdenken. Zelf heb ik een boompje geadopteerd op een strooiplek bij mijn geboorteplaats Arnhem (Delhuyzen), waar de as van mijn zus en mijn moeder is uitgestrooid. We gaan er altijd even naar toe als we in Arnhem zijn.

Je vindt de rouwgevoelens ook op grafmonumenten. In beeldhouwwerkjes zie je heiligen, engelen of gewone mensen, in zichzelf gekeerd of ronduit verdrietig. Soms verraadt hun houding dat ze bidden om het zielenheil van de overledene. Soms wordt het lijden van Jezus afgebeeld. Al die beelden dragen bij aan het serene karakter van een begraafplaats.

Het geadopteerde boompje in Delhuyzen (Arnhem, Nederland)